Zelf-verloochening is iets anders dan: weg met je ‘ego’ (4)

29 oktober 2019 door

De vorige keer plaatste ik een kanttekening bij de zelf-verloochening waar Jezus zijn volgelingen toe oproept. Jezus bedoelt er natuurlijk niet mee dat je je innerlijke zelf, je ware geest moet verloochenen. In tegendeel: sta pal voor waar je echt in gelooft, vecht voor wat echt bij je past. En wees bereid om daar desnoods ook uiterlijke offers voor te brengen. In die zin spreekt Jezus van zelf-verloochening: Hou vol, ook als het je zelf wat kost. Maar dat betekent niet dat je je uiterlijke zelf – vaak je ‘ego’ genoemd – maar van nul en generlei waarde moet achten.  

Op dit punt ben ik het oneens met allerlei populaire opvattingen van hedendaagse spiritualiteit, die soms alle accent leggen op het zgn. hogere of spirituele zelf van de mens en daarbij het uiterlijke ego-bestaan van iemand afdoen als beperkt, onwetend; of als alleen maar egoistisch gericht op zelf-handhaving. Ik ontken niet dat wij als ego-personen nog wel eens die neiging hebben: natuurlijk we willen allemaal graag mooi en voordelig voor de dag komen. Hetzij op Facebook of op een andere manier, ik poets m’n imago graag een beetje op. Maar iemand met een stevig ego is vaak ook iemand die wel iets durft!.

Rehabilitatie van het ‘ego’ – het ego van Martin Luther King

Om je zelf weg te cijferen heb je namelijk wel een zelf nodig. Daarom denk ik niet dat Jezus met zelf-verloochening bedoelt dat je hele ego totaal onbelangrijk is en moet worden weggecijferd. Eerder moedigt hij ons aan om, als het er op aankomt, voldoende ‘ego’ te hebben en moedig te zijn om je ‘ziel’ en ware overtuiging overeind te houden en vast te houden. Dat is belangrijker dan alleen maar angstig en bezorgd te zijn om je vege lijf te redden. De vorige keer noemde ik “klokkenluiders” als moderne heiligen. Ik geef nu nog een ander voorbeeld: Martin Luther King. Zoals bekend had hij een droom van vrede en verbondenheid tussen mensen van welke kleur ook, zonder hatelijke discriminatie. Die droom: dat was eigenlijk zijn ware zelf, daar geloofde hij in, en daarin zag hij de ziel en reden van heel zijn bestaan weerspiegeld. Die beroemde droom IS de ware dr. King. De vraag is nu: hoe verhoudt zich dat tot zijn ego? Het antwoord kan niet alleen maar zijn, dat hij zijn hele ego daaraan opofferde. Zeker, hij was zich bewust van het gevaar dat zijn geweldloze strijd hem de kop kon kosten. Maar zonder het sterke ego Martin Luther Jr. was die hele burgerrechtenbeweging nooit van de grond gekomen. Tot dat ego van King behoorde ook dat hij samen met anderen een precies uitgekiende strategie volgde om gehoord te worden. Er is geen spiritueel ideaal of er komt ook doordachte rationaliteit aan te pas. En dus: een stevig en moedig ego, dat zich niet zomaar laat wegpoetsen. Datzelfde gold ook voor de vrouw met wie het eigenlijk begon, Rosa Parks, die als (oudere) dame weigerde op te staan in een bus voor een blanke jonge blaaskaak. Zonder haar gerechtvaardigde ego trots had ze dat waarschijnlijk nooit gedurfd.                                                                                                Hartelijke groet,  ds. Fokko F. Omta.