De Vier Vrijheden van FDR

Na tweeënhalve week Annaberk-Buchholz en zeven dagen Friesland, Wijnaldum ben ik er weer helemaal klaar voor. Vanochtend op de E-bike naar Niedorp had ik de eerste tegenvaller al te pakken, tegenwind en de accu leeg. Heerlijk om me weer es lekker fysiek af te beulen. Nee, dit soort contrapuntjes doe ik niet moeilijk over. Dan hebben vakantiegangers op Zwarte Zaterdag het heel wat moeilijker, b.v. op de ‘route du soleil’ naar Zuid-Frankrijk; of wachtend op hun vlucht op Schiphol. Maar dat is nog niets vergeleken bij de gedwongen ‘reizigers’ op luchthaven Kaboel, Afganistan: hongerig en uitgedroogd, en vooral in angst en spanning wachtend op hun vlucht richting vrijheid. Vrijheid?!

Four Freedoms

In januari 1941 moest president Franklin D. Roosevelt de Amerikanen overhalen om zich te bemoeien met de oorlog in Europa. Na de buitengewoon bloedige WOI (1914-18) had geen Amerikaan daar zin in. Daarom sprak Roosevelt in zijn beroemde “state of the union” van Vier Essentiële Vrijheden waarop de toekomstige wereld gefundeerd zou moeten worden. De eerste twee zijn ons overbekend: nl. vrijheid van meningsuiting (expressie) en vrijheid van godsdienst. De andere twee zijn: vrijheid van armoede (gebrek, eng. ‘want’) en vrijheid van angst (fear).

Om deze vier vrijheden in de wereld en ook in Amerika te garanderen, moesten de VS, aldus Roosevelt, bereid zijn de wapens opnieuw ter hand te nemen, teneinde Europa van de totale onvrijheid te redden. Daartoe moest de oorlogsindustrie opnieuw worden aangejaagd. Máár – aldus de president – niet voorgoed! Want de vierde vrijheid werd door hem als volgt uitgelegd. Vrijheid van angst betekent “een wereldwijde reductie van bewapening, zodanig dat in de toekomst geen enkel land in staat zal zijn om welk ander land dan ook fysiek aan te vallen en te bedreigen”. Asjemenou. Als dat eens zou kunnen?!
Toch stonden de Amerikanen vooralsnog niet te springen om opnieuw in Europa ten strijde te trekken. Maar in december van datzelfde jaar (1941) werd Pearl Harbour en daarmee Amerika zelf aangevallen. Sindsdien draait de Amerikaanse oorlogsindustrie op volle toeren.
Moeilijk te zeggen of dat ondanks of juist dankzij Roosevelt zo is. Onder zijn bewind werd nl. de eerste atoombom ontwikkeld, die op 6 aug. 1945 werd gedropt op Hiroshima. Maar dat was dan weer NIET op zijn bevel. Want deze langstzittende president-ooit (vier termijnen sinds 1933!) heeft het einde van WOII zelf niet meegemaakt. Hij was al op 12 april 1945 door een beroerte overleden.

Misschien is het mee daardoor, dat van die vierde vrijheid en de daarvoor nodige wapenvermindering weinig is terecht gekomen. Ook al bleef Eleanor Roosevelt, na de dood van haar man, een actief voorvechter van alle vier de genoemde vrijheden. En wordt de zgn. “Four Freedoms-award” nog jaarlijks toegekend aan voorvechters voor vrijheid in de geest van Roosevelt.

Zijn we er weer klaar voor?

Wat mijzelf betreft wil ik deze vraag graag beantwoorden met enkele versregels uit het Liedboek, Lied 119 a, getiteld “Uw woord omvat mijn leven”. Met vreugde wil ik de dichter, Sytze de Vries, nazeggen:

…         Uw woorden te herhalen,
…         is honing in mijn mond.
            …
            God, laat mij nooit verliezen
…         de vreugde om uw woord,
            de moed mijn weg te kiezen
            waar ik uw voetstap hoor.
            En overtuig mij dag aan dag
            dat gij mij hebt geroepen,
            Ja, dat ik leven mag!

Iets van deze ingetogen vreugde … en daarbíj een goede gezondheid wens ik je van harte toe!