Een andere ‘Judas’

Op Witte Donderdag (28/3, 19.00 uur) komt één van de Hoofdrolspelers uit the PASSION zijn verhaal doen:  Judas gespeeld door acteur Willem Poortvliet. Hij vertokt een bijzondere Judas, heel anders dan de duistere slechterik, we die kennen via de mainstream traditie. Nu eens NIET, Judas de verrader, maar heel anders.
Het heersende beeld van Judas in de traditie van de kerk is louter negatief. Doorgaans wordt hij geportretteerd als de vuile verrader die zijn voormalige leermeester er bíjlapte met een schijnheilige kus. Dit beeld is het meest extreem in het evangelie van Johannes, het laatste van de vier, dat ergens eind eerste eeuw is ontstaan. Toen was de breuk tussen Joden(-Christenen) en (Heiden-)Christenen definitief. Juda(s) kon mooi symbool staan voor al die Joden, die Jezus de Messias hadden verworpen en gedood.
Maar er is ook een heel ander verhaal te vertellen met een alternatieve kijk op de rol en bedoeling van Judas. Zeker, Judas heeft Jezus “overgeleverd” aan de tempelbonzen! Maar met welke intentie? Was het wel zijn opzet om Jezus uit te schakelen en te laten doden?
Dat is ons gebruikelijke beeld. Maar waarom kreeg hij naderhand dan toch zo’n geweldige spijt?  Zo zelfs, dat hij zichzelf van het leven benam. En als hij werkelijk zo belust was op geld, waarom smeet hij naderhand de 30 zilverstukken dan weer weg voor de voeten van de overpriesters?

Geen verrader 
De ANDERE JUDAS, die we donderdag ontmoeten, heeft een geheel andere opzet in gedachten.
Hij wilde Jezus inderdaad “over-leveren”, maar … met de bedoeling om Hem nu eens onontkoombaar
met de tempelbonzen en overpriesters in  d i a l o o g  en in  g e s p r e k  te  brengen.
Hoe dat zo?
De meeste discipelen kwamen uit het verre Galilea, eenvoudige vissers. Die stonden tamelijk ver af van Jeruzalem en van de officiële eredienst in en rond de heilige Tempel. Judas, daarentegen kwam uit het Judeese dorpje Kariot, niet ver van Jeruzalem. Judas stond van jongsaf dus veel dichter bij de officiële tempeldienst dan de anderen. Maar daarnaast werd Judas ook volgeling van Jezus. En hij was hartstochtelijk  gaan geloven dat in en met Jezus echt een nieuw begin werd gemaakt, een nieuwe tijd!
Zie daar de spirituele spagaat waarin Judas terecht kwam. Want hij voelde zich óók verbonden met de vertrouwde traditie, waarin hij was opgevoed. Het deed hem pijn, dat het tussen Jezus en de vertegenwoordigers van de tempel nooit echt tot een fatsoenlijk gesprek kwam. Ze hadden alleen maar zinloze hakketak discussies gevoerd. Van enig begrip was nooit sprake.

Mislukte verbinder
Welnu, het is voorstelbaar dat Judas in die tegenstelling eindelijk eens verandering wilde brengen, door … inderdaad: door Jezus “over te leveren” aan de overpriesters. Niet met de bedoeling om Hem lekker te verraden en te laten doden. Maar opdat ze nu eens eindelijk niet langer om elkaar héénkonden, met elkaar móesten praten. Déze Judas hoopt dat ze naar elkaar zullen horen en dat het tot onderling VERSTAAN kan komen. Eindelijk eens iets van VERBINDING tussen de ‘nieuwlichter’ Jezus én de ‘ouden’ van de orthodoxie. Poor old Judas!
Bijzonder tragisch voor Judas dat er geen spatje van die beoogde ‘verbinding’ terecht komt. In tegendeel, hij moet tot zijn ontzetting ervaren dat de baas van het Sanhedrin, Kajaphas, een totaal andere agenda had (vgl. Joh.11, 50) .
Maar ook zonder Judas hadden ze Jezus echt wel te pakken gekregen.
Denk aan: Romero, Ghandi, King, Rabin, Paulo Paulino Guajajara, Navalny …..