Luchtfietsen over Washington – twee tips voor Jo Biden

Sinds twee dagen hebben de VS een nieuwe president. Meestal een feestelijke happening, maar deze keer tot de tanden bewapend. Inmiddels is de politieke molen weer aan het (ver)malen. Ik heb twee aanbevelingen voor de nieuwe wijze ‘vader’ in het Witte Huis. Niet dat ik verwacht dat hij ze zal opvolgen. En misschien vind je wat volgt maar “luchtfietserij”. Dat is het ook! Maar ik ben wel een consequente luchtfietser, daarom eerst iets van 20 jaar geleden, uit de tijd na Nine Eleven, de aanslag op de Twin Towers.

Vuur uit de hemel na 11 sept. 2001
In de dagen na die aanslag op New York werd al gauw duidelijk dat Amerika terug zou slaan, Afghanistan zou binnenvallen om de taliban en Osama bin Laden met wortel en tak te elimineren.
Vuur uit de hemel zou de klus klaren, net als ‘napalm’ een kwart eeuw eerder in Vietnam. In 2001 na 11 september had ik ook zo’n luchtfiets-moment, in een preek gehouden een maand na de aanslag.

“… Amerika gaat dus oorlog voeren in Afghanistan – het zal wel niet anders kunnen. Ik bedoel:   stel dat president Bush had besloten om níet met wapens te kletteren, dan zou hij al geen president meer zijn, dan zou hij officieel krankzinnig zijn verklaard, en afgezet. Maar toch: Stel dat de president na 11 september zou hebben gezegd: “HO!  STOP! Nu wil ik echt met iets anders komen! … Als VS gaan we weg als politieagent uit het Midden Oosten, dan maar wat minder olie. En we heffen ook de boycot tegen Irak (Saddam Hoessein) op, die sinds de Golfoorlog (1990) inmiddels bijna een miljoen kinderlevens heeft gekost. In plaats van politieman in de wereld, gaan we ons wijden aan ontwikkeling van landen, het op poten zetten van economieën: niet ongevraagd of onder dwang, maar alleen op aanvraag (En misschien zelfs: praten met die Bin Laden, nee maar, ben je gek!)”.
Ik weet het, lieve mensen, dit is een belachelijke fantasie. Maar toch, als Bush zó zou handelen, dan zou ik van harte kunnen meezingen én bidden met de in deze dagen zo vaak gehoorde bede: God bless America.                       
…                                                                  (fragment preek gehouden te Slootdorp, d.d. 14 oktober 2001)

Vuur uit eigen midden
Vandaag, twintig jaar later, wordt Amerika niet van buiten bedreigd, maar van binnen. De altijd al aanwezige tweespalt in de VS is de laatste vier jaar steeds groter geworden en dreigt sinds de verkiezingen in november te ontsporen. Oneindig veel is er gezegd, geschreven en gescholden op de nu vertrokken 45^e president DJT. Door ieder die zichzelf weldenkend acht, is hij bespot en bespuwd als het domme, verderfelijke of absolute kwaad zelve. Met name de Democraten zijn in de laatste vier jaar moeilijk te betrappen op één eigen creatief politiek idee, dan alleen dat de door hen gehate president weg moest. Toch heeft bijna de helft van de Amerikanen op hem gestemd, geniet hij blindelings vertrouwen van een grote, als het moet fanatieke aanhang. En ik ben bang dat zijn invloed in de nasleep van zijn presidentschap alleen nog maar groter en destructiever zal worden. Dat komt niet eens zozeer door hemzelf, maar – om het nog ergerlijker en uitzichtlozer te maken – door de Democraten, die nu nog steeds niet aan opbouwen kunnen denken. In plaats daarvan steken de “blauwe” politici in de VS hun politieke vernuft en energie in een postume afzettingsprocedure, die z’n beslag moet krijgen, terwijl de kwade man al lang en breed weg is. De wrange grap zal zijn dat het ‘the Donald’ alleen nog maar sterker zal maken. Bovendien zal het de haat bij zijn achterban verder voeden en de tweespalt in Amerika tot een kookpunt opdrijven. Hoe kan president Jo Biden ooit de rol van wijze Vader in het grote Witte Huis spelen? Hoe de groeiende haat verkoelen, de tegenstellingen enigszins overbruggen?

Mijn cadeau aan ‘sleepy Jo’
Twee aanbevelingen. Ten eerste zou Biden zijn voorganger ‘gratie’ moeten verlenen, zoals ooit Gerald Ford deed bij ‘crooky’ Richard Nixon, waardoor de afzettingsprocedure wordt gestaakt. Ik geef toe, dat is voor velen even slikken, maar het zou in één klap zeeën van negatieve energie afvangen en een enorme ont-lading betekenen voor de nog steeds oplopende spanningen in het hele land. Met name de woede van de meest verstokte Trump aanhangers zou ineens van een belangrijk mikpunt beroofd worden, en daarmee in de lucht komen te hangen. Zoiets heet in Bijbelse termen: ‘Het kwade niet anders weerstaan, dan door het goede’. Doe juist niet wat iedereen verwacht. Een eindeloze procedure zal Trump sterker maken en de woede en haat onder zijn volgelingen vergroten. Een ‘presidentieel pardon’ zou in de polarisering een grote kentering kunnen brengen. Tenminste een verbluffend moment van reflectie. Diepe conflicten gaan nooit voorbij door ze tot op het bot uit te vechten. Nee, dan helpt het alleen door eenvoudig een streep te trekken. Punt! … én dan, natuurlijk ook een nieuwe bladzijde op te slaan. En dat is mijn tweede aanbeveling.

Aan de slag: make America great again
Hierbij doel ik op Amerika’s infrastructuur. Trump had het daar vier jaar geleden al over, al is daar niets van terecht gekomen, maar het schijnt dat in de VS her en der bruggen op instorten staan, viaducten afbrokkelen, wegen niet zijn bijgehouden, spoorlijnen onveilig; ook dat op vele plekken het elektriciteit-net bijkans implodeert. Kortom, meneer de president, zet de mensen aan het werk, werk, werk. Schep een sfeer van ‘wederopbouw’. Samen aan de slag, niet in de wereld, maar in het eigen home-land. Het is een sociale wet dat twee groepen die elkaar niet kunnen uitstaan, alleen (misschien) een beetje tot elkaar kunnen komen, als je ze samen iets laat ‘doen’. Niet schreeuwen of praten tegen de ander en alleen maar luisteren naar je zelf. Nee, aan de slag en dan samen iets opbouwen. Alleen dat verzoent en zal de Verdeelde Staten en Mensen van Amerika weer enigszins kunnen verenigen.

                                                                      Hartelijke groet,  ds. Fokko F. Omta