Kan een zebra z’n strepen afleggen? – de profeet Jeremia

Of een panter zijn vlekken? Nee.! En bij mensen ligt het niet anders. Wij hebben weliswaar geen strepen, maar wel ‘streken’. Ook hebben een schaduw. En tegenwoordig heet het dan zo: dat je bereid moet zijn om ‘over je schaduw heen te springen’. Maar dat doen we niet zo makkelijk. Ook niet in de Kabinetsformatie, want politici zijn net mensen, precies zoals wij allemaal. Namelijk een beetje star en tamelijk conservatief, hoe vooruit-strevend je je ook voordoet.
Iemand die daar heel erg mee te maken had, was de profeet Jeremia. (ongeveer 600 jr vóór Christus). Hij waarschuwt zijn beter gesitueerde tijdgenoten dat ze echt moeten veranderen. De hele bovenlaag van de bevolking, de leiders die politiek of religieus iets voorstellen: ze zijn in Jeremia’s tijd louter bezig met machtspelletjes en gekonkel om maar hun invloed en macht te vergroten. Zowel rond het Paleis, als in de Tempel: het is één en al grootheidswaanzin en ego-tripperij ten koste van de gewone man en vrouw. De samenleving gaat langzaam naar de verdoeminis en het land ten onder.
Het grote probleem waar profeten en zieners in elke tijd tegenaan lopen is de traagheid of liever hardheid des harten. Dat geldt niet alleen voor leiders, bestuurders en presidenten met grote verantwoordelijkheid voor anderen. Maar evengoed voor gewone mensen als wijzelf. Vandaar de retorische vraag of een Panter haar vlekken kan afleggen? Of een Zebra zijn strepen.

Kan een mens echt veranderen?
Een mens kan veel, behalve – zo lijkt het – zichzelf bevrijden van een aangewende manier van leven of denken, waar in hij/zij gevangen zit. Mensen hebben een eigen mening – dat is mooi en goed. Maar waarom moet het altijd een mening zijn: van beton??!!
Wat Jeremia met al zijn dreigende voorspellingen wil bereiken is: dat dat men eens gaat na-denken.   Iets toegeven. Of zelfs een stap terug wil doen. Alles heeft Jeremia uit de kast gehaald, niet alleen woorden, maar ook verschillende stunts en symbolische acties, om de mensen maar tot denken te zetten en aan te sporen tot verandering.
Zo loopt hij een keer pontificaal met een meterhoge AARDEN POT naar de drukke stadspoort. Daar roept hij de mensen toe dat – tenzij ze hun leven zullen veranderen – Jeruzalem verwoest zal worden. We doen toch niks verkeerd!? – zeggen de mensen: Hoe zo verwoest? Nou zó!, roept Jeremia en slaat vervolgens die grote aarden pot aan stukken.
Een andere keer loopt hij dagenlang door de stad met een houten Juk dat zwaar op zijn schouders drukt. Wat doe je, Jeremia? Waarom loop je met dat zware juk op je rug? Jeremia: als jullie je leven niet verbetert, dan kom je nog veel zwaarder onder het Juk van je vijanden. Onzin, zeggen de mensen: waarom zouden we moeten veranderen?

Wat zou Jeremia vandaag doen?  – een snelweg blokkeren?
Jeremia kan aanklagen en bekritiseren tot hij een ons weegt. En de mensen kunnen het zelfs in hun hart wel met hem eens zijn, maar het kan gewoon niet, en ze willen er gewoon niet aan.
Met al zijn kritische inzichten lukt het hem niet om mensen uit hun verstoktheid los te weken. Niemand is bereid z’n leefpatroon te veranderen? Of te verminderen. Wat we hebben is ons heilig.
Het optreden van Jeremia laat zien dat er iets veel sterkers is geboden dan kritiseren, klagen, foeteren, dreigen; of proberen te verleiden tot iets beters …
Heel zijn handelswijze roept om nog iets geheel anders dat nodig is. Iets veel STERKERS!
Het roept de noodzaak op van … GEBED!

Gebed – meditatie – stilte – loslaten
Voor mij staan deze dingen niet ver van elkaar af. Alle vier hebben te maken met de zoektocht naar: Inzicht, Genezing. een Nieuw hart, of nieuwe Hoop, nieuw Elan en levenslust.
Als we zélf de zin en vooral de onzin van ons handelen en consumeren niet inzien, niet wíllen inzien, ons er tegen in-pantseren. B.v. de kimaatcrisis wegredeneren en onverminderd voortgaan, dan moet wel een GOD ons leren. Of – als je dat liever hebt – het UNIVERSUM moet ons een douw geven. Of de aarde zelf, de NATUUR zal ons wel inzicht bijbrengen. Als predikant hou ik het even bij GOD, maar je mag ook Universum of Natuur invullen.
Als wij zelf niet willen: dan moet God ons maar losweken, los maken van ons handelen en van de structuren, waarin we gevangen zitten. Ons bevrijden tot vernieuwing van leven:
bevrijden van je beperkte ik, je ego, met alle verworvenheden en eisen en levensstandaarden en vanzelfsprekendheden, waar we menen recht op te hebben. Ons bevrijden tot het DURVEN veranderen, het DURVEN aangaan van een proces van transformatie.
Typisch iets voor de Vastentijd.

Tsja de Vastentijd ….
Dat was altijd een oefening in het loskomen uit vastgeroeste patronen, een oefening om dingen van je af te schudden Om dingen wég te doen, waar je last van hebt; te stoppen met dingen die schadelijk zijn. Vasten om weer es opnieuw oog te krijgen voor wat goed voor je is. GOED voor jezélf. Of GOED voor de wereld, de aarde. En dááraan, aan dat GOEDE dan tijd en ruimte geven. Vasten!?
Komende weken is er elke donderdag een Soep Maaltijd. Geen volledig menu, maar een tandje minder, een Vastenmaaltijd met telkens een goed doel om te steunen. Zelfs de Schager Courant gaat er aandacht aan besteden. De journalist wil er een mooi verhaal van maken, deze week in de Mafkikker, fotootje erbij … Hij vroeg ook of hij iemand kon spreken die nog echt aan VASTEN doet.
Oei, zei ik, dat is niet zo makkelijk. Katholieken doen daar niet meer aan. Maar …  ik zal kijken of ik een Moslim kan vinden. Die beginnen binnenkort weer aan hun RAMADAN.

Het nieuwe vasten …
Ik sluit af met een suggestie voor deze Vasten tijd: probeer voor je zelf één concreet ding te bedenken: waarvan je al langer vindt dat het anders moet en waarvan je nu zegt: daar ga IK deze week mee beginnen. (Ook al red ik de wereld er niet mee; al haalt het niks uit, want wat kun je nou in je eentje?).
Nou, heel veel! Want in je eentje kun je in ieder geval dat piepkleine “ruimte-tje”, waar jij over gaat, wat schoner maken, vredevoller, liever, mooier.
Wat je gaat doen kan een andere persoon betreffen, waar je naar toe moet; wat je al veel te lang had uitgesteld. Of iets ín je zelf waar je niet gelukkig mee bent: ga dáár aan werken! Zoek verbinding, haal je hakken uit het zand. Het kan iets heel praktisch zijn. Of iets heel spiritueels: elke dag een kwartier mediteren of bidden. Je openstellen voor vrede,  voor licht, voor zachtheid, voor de GAVE van het leven. Ruimte maken in jezelf, waar dan God – of het Universum; of de Natuur – een plek in jou kan invullen, in je doen en laten, in spreken en zwijgen, denken en verlangen.
Een plek invullen met Moed en Hoop.