Wat aan ‘geloof’ vooraf gaat: de eerste ritseling van binnen (2)

Al bijna twee maanden geleden had ik het over een nieuw projectje. Zondag ga ik daar eindelijk aan beginnen, naar aanleiding van de verhalen over Mozes, aan de hand van het bijbelboek Exodus. Het doel is te zoeken naar de oerflits van geloven. Het gaat me om, zeg maar, de eerste aanzet tot wat kán uitgroeien tot geloof. Kortom: de eerste gemoeds-bewegingen, of primaire aan-doeningen van gevoel, die de vorm van ‘geloof’ kunnen krijgen. Maar niet noodzakelijk, want dat type eerste ‘gevoelens’ of oerbesef waar ik op doel, is algemeen menselijk. Ieder mens heeft dergelijke gevoelens, of tenminste: ieder mens kán ze hebben. Ze dringen zich in bepaalde situaties onweerstaanbaar aan je op, ook al is er van ‘God’ nog helemaal geen sprake. Ik doel op gevoelens als: bewondering, medelijden, afschuw, verontwaardiging, boosheid, vertedering, instemming, sympathie, angst, twijfel …. Dergelijke gevoelens zitten aan alle kanten verpakt in de bijbelverhalen, en zeker ook in die over Mozes. En daar ga ik ze uitpellen. Of het wat oplevert? Ik ben benieuwd.

De eerste gevoelens bij Mozes, nog ver voordat er van God in zijn leven sprake is, zijn sympathie en verontwaardiging. Dat is een explosief mengsel waardoor Mozes tegen wil en dank en met de beste bedoelingen begint met handelen als een jihadist. Je hebt nog niet met je ogen geknipperd of Mozes heeft al bloed aan zijn handen. En vriend en vijand keren zich tegen hem. Valse start, zullen we maar zeggen, van de grondlegger van Jodendom en Christendom. Valse start, en God is nog in geen velden of wegen te bekennen. Die komt pas veel later …